ทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ Fetal Growth Restriction (FGR)

     ซักประวัติตั้งแต่เริ่มฝากครรภ์ในไตรมาสแรก (ก่อนอายุครรภ์ 12 สัปดาห์) มีโรคประจำตัว หรือประวัติทารกในครรภ์ผิดปกติมาก่อนหรือไม่

     การตรวจคัดกรองความผิดปกติทางโครโมโซมของทารกในครรภ์ (prenatal genetic screening for aneuploidy) เริ่มได้ตั้งแต่อายุครรภ์ 10 – 18 สัปดาห์

     การตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงคัดกรองความผิดปกติทางโครงสร้างของทารกในครรภ์ (ultrasound screening anomalies & genetic sonogram) มักทำในช่วงอายุครรภ์ 18 – 22 สัปดาห์

     ในรายที่พบว่ามีความเสี่ยง ควรได้รับการตรวจประเมินทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด (ultrasound surveillance of fetal growth) ตั้งแต่อายุครรภ์ 24 – 28 สัปดาห์

• ตรวจร่างกายพบว่าขนาดมดลูกเล็กกว่าอายุครรภ์ (symphysis-fundal height)

• ตรวจพบทารกมีน้ำหนักตัวน้อยกว่าเปอร์เซนต์ไทล์ที่ 10 ของอายุครรภ์ (ultrasound) โดยใช้เกณฑ์อ้างอิงตามท้องถิ่น (regional growth chart)

• ในครรภ์แฝดต้องคำนึงถึงส่วนต่างของน้ำหนักทารกแต่ละคนด้วย (intertwin size discordance) โดยเฉพาะทารกฝาแผดที่ใช้รกชุดเดียวกัน (monochorionic twins)

• Sonographic assessment for fetal structural anomalies & fetal infections

• Doppler studies: fetal umbilical & middle cerebral artery, maternal uterine artery

• Maternal screening for congenital infections: cytomegalovirus, toxoplasmosis, rubella, herpes, syphilis (malaria & Zika virus in endemic areas)

• Amniocentesis for fetal karyotype (microarray & PCR for infectious agents)

     การปฏิบัติตัวขณะตั้งครรภ์ที่ช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ ได้แก่ การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ ดื่มน้ำบริสุทธิ์อย่างน้อยวันละ 8 แก้ว นอนหลับพักผ่อนอย่างน้อยวันละ 8 ชั่วโมง รักษาสุขภาพให้แข็งแรง ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ ไม่สูบบุหรี ไม่ใช้สารเสพติด และไปฝากครรภ์ตามนัดสม่ำเสมอ

     ให้มารดาเน้นความสำคัญของการนับลูกดิ้น ตั้งแต่อายุครรภ์ 28 สัปดาห์เป็นต้นไป ถ้าลูกดิ้นน้อยกว่า 3 ครั้งใน 1 ชั่วโมงหลังมื้ออาหารแต่ละมื้อที่ให้นับ ต้องรีบมาโรงพยาบาลทันที เพราะลูกอาจมีความผิดปกติเกิดขึ้น

     ตรวจ ultrasound ประเมิน umbilical & middle cerebral artery ของทารกทุก 1 – 2 สัปดาห์ และทำ electronic fetal monitoring อย่างน้อยทุก 1 สัปดาห์

• ถ้าหากปกติดี สามารถรอให้คลอดเมื่อครบกำหนดที่ 37 – 39 สัปดาห์ได้

• อาจพิจารณาให้คลอดก่อนเมื่อมีข้อบ่งชี้หรือภาวะแทรกซ้อนทางสูติศาสตร์

     การคลอดทารกสามารถคลอดทางช่องคลอดได้ ไม่จำเป็นต้องผ่าตัดทุกราย แต่ควรคลอดในสถานพยาบาลที่ให้การดูแลทารกในอายุครรภ์จะที่คลอดได้ ควรติดเครื่องฟังเสียงหัวใจทารกตลอดการรอคลอด และสามารถผ่าตัดคลอดได้ทันทีเมื่อมีเหตุฉุกเฉิน

     ทารกที่เจริญเติบโตช้า อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะทุพพลภาพได้มากกว่าทารกที่ปกติ

     สตรีตั้งครรภ์ที่มีประวัติทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดในอนาคตได้ แต่สามารถป้องกันได้เช่นกัน

     การตั้งครรภ์ครั้งต่อไป สามารถป้องกันภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์ รวมถึงครรภ์เป็นพิษ (pre-eclampsia) ได้โดยให้ aspirin 100 – 150 mg ตั้งแต่อายุครรภ์ 12 – 16 สัปดาห์ไปจนจะคลอด

     การตั้งครรภ์ครั้งต่อไป ควรได้รับการตรวจประเมินทารกในครรภ์อย่างใกล้ชิด (ultrasound surveillance of fetal growth) ตั้งแต่อายุครรภ์ 24 – 28 สัปดาห์